Buohkat geain lea ássanadreassa Finnmárkkus sáhttet njeaidit lastamuoraid boaldámuššan iežaset ruovttuid dárbbuide. Don válljet ieš muorračuollansárgáid natureit.no:s. Don sáhtát váljjet jahkái dahje golbmajahkái ieš guđet sajiin. 

Muorračuollanguovllut main leat gáržžideamit
Muhtin muorračuollanguovlluin leat gáržžideamit. Jus áiggut murret daid guovlluin de lea áššemeannudanáigi 8 vahkku. 

Áiggut go murret eará guovlluin?
Ávžžuhit geavahit natureit.no go registreret murrensárgá. Jus liikká háliidat murret eará guovlluin go guovlluin mat leat merkejuvvon murrenkárttas, gáibiduvvo ohcamuš FeFo:i. Merke murrenguovllu maid sávat kártii js bija ohcamuša mielddusin. Ohcan sáddejuvvo e-bostii post@fefo.no. Šattat dalle máksit duppal divada murrensárgá ovddas.

Viežžat muoraid?
Stáhtahálddašeaddji njuolggadusat.

Murrensárgáportála
Juovlamánu 1 b -  ođđajagimánu 10. b. radjái lea murrensárgáportála gitta bajasdoallama geažil. 

Oktavuođadieđut

• Christina Bjørkli, Leavdnja
• Arnulf Losvar, Álttá

Tlf. 78 95 50 00 / post@fefo.no

FeFos leat 150 kilomehtera meahcceluottat Báhčeveajis, sullii 40 kilomehtera Kárášjogas, oaneheappo luottat Porsáŋggus ja Álttás, oktiibuot 256 kilomehtera. Dáppe gávnnat luoddakárttaid. Luottat eai leat merkejuvvon dego tráktorluottat dahje giddejuvvon luottat, ja leat dánne dego biilaluottat. Eanaš luottat bohtet ovddeš meahccedoaluin. Luottaid leat meahccehálddahusat ráhkadan. Ovdasvástádusoktavuođat gieđahallo stivrras 2017 cuoŋománus. Da lea muhtin ráje sisdoallu:

Mátta-Várjjaga meahcceluottat

Bahčaveaji meahcceluottaid geavaha FeFo go njáská ja fievrrida dimbara eret. Earát geat geavahit luottaid leat meahccehálddašeaddjit, Suodjalus, mátkeealáhus, bivdit, guolásteaddjit, bartaolbmot ja tuvraolbmot. Mii bajásdoallat luottaid jahkásaččat ja muhtin luottaid fertet giddet giđđat go lea olu arvi ja muohtasuddan. Luotta giddet lea dehálaš eastadit stuora bilistemiid ja olggosgoluid.

Anárjohkleagi meahcceluodda

Anárjoga guora, riikaluotta 92:s Dorvonjárggas Kárášjogas, manná luodda Basevuovdái. Luodda lea sullii 64 kilomehtera. Vuosttáš 30 kilomehtera lea gielddalaš luodda, ja Kárášjoga gielda čorge muohttaga ja bajásdoallá luotta. Dakko nohka maid ássanguovlu.  Boahtte 34 kilomehtera lea FeFo luodda. Dat manná FeFo barta meattá “Basevuovdibarta”, ja  luoddageahči lea sullii 8 kilomehtera eret Bajit Anárjoga álbmotmeahcis mii lea 1409 kvadráhtakilomehtera stuoris.

Anárjogas leat máŋga oalgejoga ja jogažat. Dat stuorimus johka, Goššjohka, lea moadde kilomehtera siskkobealde FeFo meahcceluotta. Luottas lea máŋga šaldi ja geaidnorevrre. Maŋemuš stuorat bajásdoallan lei sullii 2001:s ja dan rájes ii leat leamaš ravdačorgen, luoddarevrriid bajásdoallan dege ođđa mássábuktin – dušše heahtedivvumat.

Álttá ja Porsáŋggu meahcceluottat

FeFos leat guhkebuš ja oanehaš meahcceluottat Álttás ja Porsáŋggus. Meahccedoallu eai bálljo geavat šat luottaid. Porsáŋggus lea dušše okta oanehis luodda Skoganváre ja Lávkajávrre gaskkas. Dan meahcceluotta geavahit eanas tuvravázzit, murjejeaddjit, bivdit ja Suodjalus go hárjehallet. Álttás geavahit beanavuoddjit dan go hárjehallet ja sihkkelastit. Muhtin luottat leat ánus eanadoalo oktavuođas, omd. Transfarelv luodda.

Mii leat ráhkadeame kárttaid main leat dieđut meahcceluottaid birra Finnmárkkuopmodagas: FeFo kártaportála Bahčaveaji meahcceluottat

Oktavuođaolmmoš
Ragnhild Røsseland, ealáhusopmodaga ráđđeaddi
Tlf. 78 95 50 00 / post@fefo.no

Finnmárku lea lastamuorrafylka. Areála dáfus lea fylkkas sullii 90 % lastavuovdi ja 10 % goahccevuovdi. Produktiivvalaš (Šattolaš) vuovdeareála Finnmárkkus lea 3 520 000 daa. Das lea sullii 700 000 daa mas lea eanas beahci. Finnmárkkus gávdno goahccevuovdi Mátta-Várjjat, Porsáŋggu, Kárášjoga ja Álttá gielddain, ja stuorra oassi lea nuorra vuovdi. 

Jahkásaš šaddu goahccevuovddis lea gaskal 20 000-25 000 kubihkkamehtera. Dat addá sullii 45 GWh, mii lea sullii 2 000 dállodoalu energiijadárbu.

Ráđđehus háliida lassánahttit bioenergiija geavaheami, ja Suodjalus lea áŋgiruššan gáiddusliggenrusttega Porsáŋggu Garnisonas ja Banak (Bánaha) girdistašuvnnas. FeFo levere dohko boaldinávdnasiid mat bohtet njárbudeamis mat geavahuvvojit vuovdesmáhkkun. FeFo njeaidá sullii 7 000-12 000 m3 jahkásaččat, ja njeaidin lea konsentrerejuvvon Álttá ja Báhčaveaji goahccevuvddiid njárbudeapmái. Das manná 90 % energiijaáigumušaide ja 10 % sahádimbbarin báikkálaš sahádollui.

Sahádimbbar leverejuvvo Báhčaveaji ja Álttá njeaidinguovlluin báikkálaš sahádoaluide mat buvttadit , iešguđetlágan panelaid (fielluid), gilvvagárdedávviriid, borranbevddiid ja eará smávva viessodávviriid.

Riikkavuovdeárvomeroštallan (Landskogstakseringen) lea 100 jagi kárten vuovddi šattolašvuođa ja ovdáneami Norggas, ja dál lea Finnmárkku vuovdi searvvis barggus. Riikkavuovdeárvomeroštallama (Landsskogtakseringens) árvomeroštallamiin Finnmárkkus,  lea Norggas vuosttaš geardde ođasmahtton bajilgovva visto riikka vuovdeareálas.

Institutt for skog og landskap (Vuovddi ja eanadaga instituhta) árvomeroštallama bohtosat čájehit ahte gosii 10 proseantta Norgga vuovdeareálas lea Finnmárkkus. Fylkkas lea obbalaš miljovnna hektára vuovdi (1 hektára/ha = 10 mihttu = 10 000 m2). Dat mearkkaša ahte veahá badjelaš 20 proseantta Finnmárkku obbalašareálas lea vuovdi.

Eanas vuovdeareála Finnmárkkus lea soahkevuovdi, sullii 90 proseantta, ja 10 proseantta lea fas beahci. Juohke jagi sturrot fylkka vuovddit 220 000 kubihkkamehtera ođđa muorraávdnasiin, muhto jahkásaččat čullojuvvo dušše 20 000 kubihkkamehtera. Dat mearkkaša ahte lea hirpmus potensiála lassánahttit vuovddi ávkkástallama Finnmárkkus.

Finnmárkkuvuovdi juohkáseapmi lea 375 000 hektára produktiivvalaš (buvttadahtti) vuovdi ja  og 659 000 hektára nu gohčoduvvon eahpeproduktiivvalaš (eahpebuvttadahtti) vuovdi. Namahus produktiiva vuovdi lea teknihkalaš definišuvdna areálas mii buvttada unnimusat 1 kubihkkamehtera muorraávdnasa juohke hektáris jagis. Daddjojuvvo áinnas ahte produktiivvalaš (buvttadahtti) vuovdi lea areála mas sáhttá doaimmahit gánnáhahtti vuovdedoalu. Dat rádji veahá goanstái danne go buot vuovdeareála buvttada ávdnasiid, ja sáhttá geavahuvvot dihto eavttuiguin. Ovdamearkka dihte murrejuvvo ollu muorra Finnmárkkus «eahpeproduktiivvalaš vuovddis».

57 000 hektára lea produktiivvalaš (buvttadahtti) beahcevuovdi (earret suodjalusguovlluid) ja beahci obbalaš hivvodat lea oktiibuot 1,68 miljovnna kubihkkamehtera earret bárkku. Soahkemuoraid hivvodat produktiivvalaš eatnamis (earret suodjaluvvon guovlluid) lea 6,68 miljovnna kubihkkamehtera earret bárkku.

Finnmárkku beahci šaddá hilljánit, ja garra dálkkádatdilis. Dat dagaha stuorra oasi váimmusmuora Finnmárkku beahcái, mii lea gitta 80 % máttarastáčuohpahagas ollesšattot vuovddis. Váimmusmuorra beazis lea muora siskkimus oassi, ja gohčoduvvo maiddái málbman dahje málbmen. Sevdnjes ivdni lea earálágan go dat čuvges olggumus muoras. lea hui doallevaš, go dat lea luonddu bealis impregnerejuvvon gáhčiin mii dahká muora gierdilin čázi vuostá, divttisin ja gierdilin mieskama vuostá. 

Váimmusmuora sáhttá geavahit buot olggobeale ja siskkobeale konstrukšuvnnaide. Nu guhká go dat ii guoskka eatnamii ja goikka njuoskkadaga geažil,  bistá dat hui guhká.  Dan sáhttá geavahit fiellun, terássafiellun, muorradahkkin, viessodávviriidda maid geavaha olgun ja eará fasádabuktagiidda.

Loga eambbo váimmusmuora, Finnmárkobeazi, vuovddi ja muorraealáhusa birra Finnmark Treforuma (Finnmárkku muorraforuma) neahttasiidduin . Doppe gávnnat maiddái bajilgova Finnmárkku muorrafitnodagain.